Năm 2023, các doanh nghiệp Việt Nam đã xuất khẩu sang thị trường EU 104.000 tấn gạo, với trị giá 71,7 triệu USD, tăng 10% cả về lượng và kim ngạch so với năm 2022.

Nhiều dư địa cho xuất khẩu gạo Việt Nam năm 2024

Năm 2024 được dự báo vẫn còn rất nhiều dư địa cho xuất khẩu gạo của Việt Nam khi nguồn cung thiếu hụt và các nước tăng cường nhập khẩu để đảm bảo an ninh lương thực trước những biến động khó lường trên thế giới.

Ông Nguyễn Như Tiệp, Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho rằng: ‘Khả năng với bối cảnh thế giới như bây giờ thì năm 2024 nhu cầu của thế giới còn gia tăng và dư địa để mình tiếp tục gia tăng xuất khẩu, dư địa để chúng ta gia tăng nguồn cung vẫn còn. Khả năng lúa gạo năm 2024 theo bức tranh đó”.

Nhu cầu nhập khẩu gạo của các nước trên thế giới được dự báo vẫn tiếp tục tăng, nhất là những thị trường truyền thống tăng cường nhập khẩu để giải quyết tình trạng thiếu hụt.

Dự báo về năm 2024, bà Trần Thanh Bình, Trưởng phòng xuất nhập khẩu, Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương phân tích, thị trường Ấn Độ lệnh cấm xuất khẩu dự báo vẫn còn, nếu sản lượng dồi dào thì nước này mới có thể dừng lệnh cấm. Trong khi đó, sản lượng gạo của Ấn Độ đang giảm so với 2022, chỉ đáp ứng nhu cầu nội địa. Theo đó, doanh nghiệp Việt cần nhận định các nguồn thông tin từ đối tác nhập khẩu để đưa ra “thời điểm vàng” ký hợp đồng.

“Bốn đối tác mà nhập khẩu truyền thống của Việt Nam cũng như của Thái Lan thì cũng đang có kế hoạch, nhu cầu để đáp ứng nguồn thiếu hụt ở trong nước, Indonesia thì vẫn tăng cường nhập khẩu gạo còn Philippines hiện nay đang xem xét để dỡ bỏ giá trần gạo nội địa. Như vậy thì chúng ta cũng thấy các đối tác nhập khẩu hiện nay vẫn còn nhu cầu nhập khẩu. Do vậy với vụ Đông Xuân năm 2024 sắp tới thì các doanh nghiệp cần chủ động, theo dõi sát kế hoạch, nhu cầu của các thị trường, đối tác nhập khẩu lớn” - bà Trần Thanh Bình đánh giá.

Xuất khẩu gạo của Việt Nam trong năm nay dự báo cao nhất từ trước đến nay và là năm thắng lợi của người dân, doanh nghiệp trong lĩnh vực lúa gạo. Tuy nhiên, nhìn nhận từ các chuyên gia nếu xuất khẩu gạo của Việt Nam năm nay đạt 8 triệu tấn thì bước sang năm 2024 lượng tồn kho sẽ rất mỏng. Vì vậy, các doanh nghiệp cần phải thận trọng trong ký hợp đồng, tránh những rủi ro nếu không lường trước được nguồn cung.

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn vụ lúa Đông Xuân 2023 - 2024 vùng ĐBSCL sẽ xuống giống gần 1,5 triệu ha với sản lượng dự kiến hơn 10 triệu tấn lúa tập trung vào những giống lúa thơm, chất lượng cao để phục vụ nhu cầu trong nước và xuất khẩu. Trong khi đó, thời điểm hiện nay nhiều quốc gia đang tăng cường nhập khẩu để bù đắp nguồn thiếu hụt.

Năm 2023, kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 681,1 tỷ USD, trong đó xuất khẩu đạt 354,7 tỷ USD, nhập khẩu đạt 326,4 tỷ USD, cán cân thương mại hàng hóa xuất siêu 28,3 tỷ USD

Năm 2023 là năm khó khăn đối với kinh tế Việt Nam trước tác động từ cả bên trong và bên ngoài. Kinh tế Việt Nam có độ mở lớn, do đó chịu tác động mạnh từ suy giảm tăng trưởng kinh tế toàn cầu, sụt giảm tổng cầu, các động lực tăng trưởng chính của Việt Nam như đầu tư, xuất khẩu và tiêu dùng trong nước gặp nhiều thách thức.

Vượt qua nhiều trở ngại, cả năm 2023, kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 681,1 tỷ USD, trong đó xuất khẩu đạt 354,7 tỷ USD, nhập khẩu đạt 326,4 tỷ USD, cán cân thương mại hàng hóa xuất siêu 28,3 tỷ USD./.

Với kết quả xuất khẩu 3,9 tấn gạo với trị giá 2,08 tỷ USD lũy kế từ đầu năm đến ngày 15/6, xuất khẩu gạo của Việt Nam đã có thêm một cột mốc mới.

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, kỳ 1 tháng 6/2023 (1/6-15/6), Việt Nam xuất khẩu 284.798 tấn gạo với trị giá 167,87 triệu USD, giảm lần lượt 17,8% về lượng và 1,6% về trị giá so với cùng kỳ năm trước.

Lũy kế từ đầu năm đến ngày 15/6, Việt Nam xuất khẩu 3,9 triệu tấn gạo với trị giá 2,08 tỷ USD, tăng lần lượt 35% về lượng và 36% về trị giá so với cùng kỳ năm trước, là mức cao nhất trong vòng 10 năm trở lại đây.

Năm 2023, trong tháng 1 cả lượng và trị giá xuất khẩu gạo của Việt Nam ghi nhận giảm 2 con số so với cùng kỳ năm 2022 với lần lượt -28,9% và -24%.

Bước sang tháng 2, tình hình xuất khẩu gạo của Việt Nam bắt đầu ghi nhận tín hiệu lạc quan khi tăng trưởng dương tới 28% về trị giá và 14% về lượng. Đà tăng này tiếp tục kéo dài và tăng vượt trội trong tháng 3 và 4 trước khi giảm vào tháng 5.

Cụ thể, lượng gạo và trị giá xuất khẩu trong tháng 3/2023 tăng lần lượt 80% và 93% so với cùng kỳ năm trước; tháng 4 tăng 87% về lượng và 97% về trị giá. Đáng chú ý, lượng xuất khẩu gạo trong 2 tháng này đều ở gần hoặc đạt mức 1 triệu tấn, trong đó đạt 961.608 tấn vào tháng 3 và 1,04 triệu tấn vào tháng 4.

Bước sang tháng 5, lượng xuất khẩu gạo của Việt Nam vẫn tăng so với cùng kỳ năm trước, tuy nhiên mức tăng này lại thấp hơn rất nhiều so với 2 tháng trước liền kề. Nguyên nhân chủ yếu do giảm xuất khẩu sang thị trường lớn nhất là Philippines với lần lượt -30% về lượng và -24% về trị giá. Philippines chiếm khoảng 33% lượng và 32% trị giá xuất khẩu gạo tháng 5.

Trong khi đó, tại các thị trường xuất khẩu lớn khác như Trung Quốc, Indonesia và Ghana đều tăng trưởng ấn tượng, đặc biệt tại Indonesia và Ghana tăng tới 3 con số cả về lượng và trị giá. Chính điều này đã kéo lượng và trị giá xuất khẩu gạo trong tháng 5 tăng trưởng dương bất chấp thị trường lớn Philippines sụt giảm.

Lũy kế 5 tháng đầu năm 2023, Việt Nam xuất khẩu gạo sang 30 thị trường trên thế giới. Trong đó, Philippines là thị trường xuất khẩu lớn nhất với 1,5 triệu tấn và 772 triệu USD, tăng lần lượt 20% về lượng và 31% về trị giá so với cùng kỳ năm trước. Lượng và trị giá xuất khẩu gạo sang thị trường này chiếm lần lượt 41% về lượng và 40% về trị giá xuất khẩu gạo của Việt Nam.

Sau Philippines là thị trường Trung Quốc với 632.469 tấn gạo, đạt 364 triệu USD; tiếp đến là Indonesia với 360.032 tấn với 181 triệu USD. Đáng chú ý, 5 tháng đầu năm 2023, lượng và trị giá xuất khẩu sang Indonesia tăng tới 4 con số so với cùng kỳ năm trước, với lần lượt +1.459% về lượng và +1.520% về trị giá.

Dự báo giá gạo xuất khẩu vẫn ở mức cao

Dự báo về tình hình xuất khẩu gạo năm 2024, theo các chuyên gia phân tích, giá gạo vẫn ở mức cao và không thể giảm xuống dưới 640 - 650 USD/tấn. Nguyên nhân của vấn đề là lượng lúa gạo trên thế giới đang khan hiếm dần, còn Việt Nam đang nắm giữ cơ hội về xuất khẩu gạo. Theo tính toán nhu cầu của các nước trên thế giới rất nhiều, trong đó có các thị trường truyền thống Philippines, Indonesia hay Trung Quốc.

Ông Phạm Thái Bình, Công ty Cổ phần Nông nghiệp Công nghệ cao Trung An phân tích, thực tế vừa qua thị trường Indonesia đặt 1,5 triệu tấn gạo giao trong năm 2023 nhưng không có đủ lượng gạo để giao. Thời gian tới, vùng ĐBSCL sẽ thu hoạch vụ lúa Đông Xuân, đây là vụ lúa quan trọng trong năm với năng suất, chất lượng cao. Nếu theo dự báo từ các chuyên gia giá gạo trên thế giới sẽ giảm nhưng không nhiều, khi đó giá lúa vụ Đông Xuân khi vào chính vụ sẽ giảm nhưng cũng không đáng kể vì giá lúa đã cao thì giá xuất khẩu gạo vẫn ở ngưỡng 670 – 680 USD/tấn.

“Hiện nay lượng gạo trên thế giới đang khan hiếm dần, chỉ có Việt Nam của chúng ta có cơ hội đó thôi, cho nên là nhu cầu tiêu dùng của các nước trên thế giới bây giờ rất nhiều. Nếu tính toán theo giá gạo hiện nay mà theo một số các chuyên gia nói là giá gạo nằm ở 640 USD nhưng mà không phải, Việt Nam bây giờ toàn bán 680 – 690 USD, thậm chí giá gạo đã lên tới 700 USD rồi. Còn riêng đối với lúa Việt Nam người nông dân bán lên tới 8.800 thậm chí 9.000 đồng/kg, thế thì giá gạo không thể dưới 700 USD được” - Phạm Thái Bình nói.